مقاله بررسی شاخه نرمتنان در 14 صفحه ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 9,100 تومان
مقاله بررسی شاخه نرمتنان در 14 صفحه ورد قابل ویرایش
شاخه نرمتنان (Phylum Mollusca)
اعضای شاخه نرمتنان بدن نرم و بدون تقسیمی دارند. معمولاً سر آنها در قسمت جلو است و یك پای شكمی و تودة احشایی پشتی نیز در بدن آنها وجود دارد. بدنشان كم و بیش از یك روپوش (Mantle) نازك احاطه شده است اغلب در یك صدف آهكی خارجی محفوظ اند. این شاخه از پنج رده تشكیل میگردد كه از لحاظ ظاهر، طرز زندگی و رشد با یكدیگر اختلاف دارند.
1- رده دو عصبیها مانند كیتونها
2- رده ناوپایان مانند دنتالیوم
3- رده شكمپایان مانند حلزونهای صدفدار و بیصدف.
4- رده تبرپایان مانند صدفهای خوراكی دو كفهای
5- رده سرپایان مانند نوتیلیها
6- اسكوئیدها ، هشتپایان و غیره
فسیل شناسی نرم تنان:
یكی از مهمترین بخش های بیمهرگان خصوصاً از نظر مطالعه فسیل شناسی نرم تنان است. نرم تنان در دریا، آبهای شیرین، دریاچهها و بالاخره خشكی زندگی میكند.
نام نرمتنان اصولاً برای انواع به كار برده شده كه قسمت سخت ندارند و لذا به دو دسته تقسیم شدند: دستهای دارای قسمت سخت و دستةدیگر بدون قسمت سخت می باشند.
اساسی تقسیم بندی جدید به وسیلة دانشمندی فرانسوی پایه گذار شد و او بر اساس شباهت قسمتهای نرم و قسمتهای سخت، نرم تنان را به سه رده تقسیم بندی كرده كه عبارتند از: گاستروپودار، سفالوپودا و دو كفهایها .
صور مشخصة نرم تنان عبارت است از:
1- عدم بند بند بودن بدن
2- تقارن ارگانیسم بدن نسبت به یك صفحه
3- مركزیت عضو حساس در سر (به استثناء پلسی پودا)
4- پوشیده شدن بدن به وسیله پوست
5- خواص اختصاصی دستگاه گوارش و سیستم عصبی
6- صور مشخص در حالات لاروی
پوست دارای سلولهایی است كه غشاء را ترشح میكند. غشاء در كلیة نرم تنان از كربنات كلسیم ساخته شده و تمام یا قسمتی از آن به صورت كلیست یا آراگونیت است. معمولاً غشاء خارجی گاهی كاملاً داخلی است.
ردة گاستروپودا: بدن معمولاً در یك غشاء مارپیچ غیرمتقارن قرار دارد. سر مشخص و دارای یك یا دو زوج Tentacle و یك زوج چشم است. پا عریض و مسطح است ولی در انواع شناگر به شكل بال مانندی در میآید.
ردة شكم پایان
ردة شكم پایان بزرگترین و متنوعترین گروه از نرم تنان است و دربرگیرندة بعضی از ابتداییترین نرم تنان (بعضی از شكم پایان دریازی) و بعضی از تكامل یافتهترین آن ها (بعضی شكم پیان خشكی زی) است. صدف این جانوران یك تكه و معمولاً مخروطی شكل است كه تودة احشایی را احاطه كره است. سر و پای عضلانی معمولاً تقارن دو طرفی دارد ولی این تقارن به علت پنج خوردن تودة احشایی، در تودة احشایی به چشم نمی خورد.
شكم پایان از طریق جلد (جبه) و یا حفرة جبه كه نقش شش را بازی می كند، تنفس میكند. جداش و یا تك جنس و هر مافرودیت هستند و در عدهای چرخة زندگی مستقیم است.
در شكمپیان (به یوننی Gaster = شكم + Podos= پا) سر كه در قسمت جلو بدن است، پای شكمی، كه طویل است تقارن دو جانبی دارد. تودة احشایی معمولاً درون یك صدف پشتی جای میگرد و هر دو بطور مارپیچی پیچیده و غیر متقارن میباشد. سر تودة كم و بیش استوانهای شكلی است كه بدون آنكه از بقیة بدن مشخص باشد بطرف جلو ادامه دارد. بر روی سر زواید حسی موجود است كه شاخك نامیده میشود و بر حسب نوع حیوان متفاوت میباشد. دهان در انتهای قدامی بدن واقع است و در داخل دهان زبانةكوچكی وجود دارد بنام سوهانك. در این عضو دندانهایی وجود دارد كه تعدادش در انواع مختلف متفاوت است و در بعضی نمونهها بالغ بر چندین هزار است.
چین خوردگی پوست بدن یا روپوش حفرة وسیعی را تشكیل می دهد كه آنرا حفرة روپوشی مینامند.
دستگاه دم زدن، مجرای مواد دفعی و مجرای دستگاه تناسلی، در حفرة روپوشی قرار دارد.
در شكمپایان اجدادی شاید در همة قسمتها تقارن دو جانی وجود داشته است.
ولی در گونههای زنده قرینة دو طرفی كامل از بین رفته است زیرا بدن جانور در حول محوری كه از رأس صدف عبور مینماید 180 درجه یا كمتر دوران حاصل نموده است و در اثر این دوران حفرة روپوشی در نزدیك سر جانور قرار گرفته است.
شكمپایان معمولاً دارای یك جفت چشم هستند كه بر روی سر و احیاناً در انتهای قدامی بدن روی شاخكها قرار گرفته است.
ساختمان چشم در این جانوران فوقالعاده ساده میباشد و اغلب از حفرة كوچكی تشكیل مییابد كه روی آن جسم شفافی كه عمل عدسی را انجام میدهد، وجود دارد. در داخل حفرة مزبور چند سلول كه دارای ذرات رنگین است یافته میشود؛ از هر سلول حفرة چشمی رشته عصبی نازكی جدا میگردد كه اجتماع آنها عصب چشمی را تشكیل میدهد. در تروكوس كناره حفرة مزبور یكدیگر نزدیك میشود و در نتیجه چشم شكل حفره بستهای را به خود میگیرد كه در داخل آن جسم شفافی كه عمل عدسی را انجام میدهد یافته میشود و در توریو و موركس كنارههای چشمی بهم متصل میگردد.
حس بویایی بوسیله دو زایده كوچك كه بر روی سر قرار دارد صورت میگیرد و بالاخره مابین سایر اعضاء حسی كه در جانوران مزبور یافته میشود میتوان از عضو تعادلی یا استاتوسیست نام برد. این عضو بوسیلة رشته عصب نازكی به عقدة مغزی جانور مربوط میشود.
دستگاه وازنشی شكمپایان كلیهها میباشد. در بدن عدهای از آنها دو كلیه یافته میشود ولی فقط یكی از آنها با حفرة دور قلبی مربوط میگردد مثلاً در هالیوتیس كلیة چپ و در فیسورلا كلیةراست با حفرة دور قلبی مربوط میگردد پاتلا دارای دو كلیه غیرمساوی میباشد كه هیچیك از كلیهها با حفره دور قلبی ارتباط ندارد.
در نزدیك بیشتر شكمپایان یكی از كلیهها از بین رفته است. در این دسته از جانوران علاوه بر كلیه اندامهای دیگری یافته میشود كه در عمل ترشح مواد زاید شركت دارد مانند غدهای كه بر حسب نوع جانور مجاور دهلیز و یا حفره دورقلبی قرار دارد بنام غده دور قلبی و سلولهایی كه در بین سلولهای بافت هم بند جانور یافته میشود.
دستگاه عصبی این جانوران از عقدههای عصبی مغزی، پایی، احشایی و غیره تشكیل یافته است كه بوسیلة رشتههای یكدیگر مربوط میگردد.
در نزد اغلب شكمپایان قسمتی از قلب لوله گوارش را احاطه میكند، گاهی قلب طوری اطراف لوله گوارش را احاطه كرده است كه بنظر میرسد لوله گوارش قلب را سوراخ كرده و از آن عبور نموده است.
عمل دم زدن در شكمپایان متفاوت است و بیشتر بوسیله آبشش تنفس مینمایند ولی در ششداران عروق زیادی از جدار حفرة روپوشی عبور میكند و این قسمت از بدن را به ریه تبدیل می نماید.
مورفولوژی شكم پایان:
سیستم گوارش:
از دهان شروع میشود كه به صورت شیاری در سمت زیری در سمت زیری منتهیالیه جلویی بدن به حفرة دهانی راه دارد. در سقف حفرة دهانی یك میلة سخت شده به نام فك و در كف آن زبان وجود دارد كه در سطح فوقانی آن سوهانك یا رادولا یافت میشود. سوهانك مركب از ردیفهای عرضی دندانه های (از جنس كیتین و پروتئین سخت شده)است و به یك كیسة بن بست یا كیسة سوهانكی راه دارد. حركت این دندانهها علیه فك بالا، باعث خرد كردن غذا میشود. بعد از حفرة دهانی مری باریك قرار دارد كه به یك قسمت حجیم یعنی چینهدان منتهی میشود. درست به موازات چینهدان دو غدة بزاقی یافت میشود كه ترشحات آنها به قسمت جلویی مری راه مییابد. این غدد، ترشح كنندة موكوسی هستند كه تقریباً آبكی و در بردارندة آنزیمهای متعدد است. چینه دان همچنین ترشحات غدد گوارشی را دریافت میكند. این ترشحات به عقب سیر می كنند و حاوی یك آنزیم قهوهای رنگ و آنزیمی مانند سیتاز هستند كه هضم كنندة سلولز است. محل ترشح این آنزیم هنوز مورد بحث است و اینكه آیا از ترشحات غدة گوارشی است یا جزء آنزیمهای مترشحه از موجودات هم زیست چینهدان است، مشخص نیست. بعد از چینهدان، معده و سپس رودة پیچ خورده قرار دارد كه به مخرج در نزدیكی توموستوم در حفرة جبه منتهی میشود. این وضعیت سیستم گوارشی، منفعلت بزرگی است برای جانوران كه خود را در پوستهای محفوظ می كند كه تنها از راه یك منفذ به بیرون راه دارد. در بسیاری از شكم پایان در اطراف روده، یك غدة گوارشی بزرگ و قهوهای رنگ وجود دارد كه عبارت از یك توده از لولههای منشعب است كه به خوشههای یاختهای ختم می شوند. یاختههای مورد نظر بر سه دستهاند: دستهای آنزیم های مخصوص گوارش خارج یاختهای را ترشح میكنند. دستهای دیگر با جذب مواد غذایی مایع و محلول، گوارش داخل یاخته ای را انجام می دهند و دستة آخر ترشح كنندة كلسیم هستند. همة سیستم گوارشی در هموسل غوطهور است.
سیستم گرد خون
شكم پایان در سیر تكاملی خود، یك دهلیز را از دست دادهاند؛ قلب یك دهلیز و یك بطن دارد. خون سیاهرگی اكسیژن دار (از سیاهرگهای ششی یا حفره جبهای) به دهلیز می آید، از دهلیز به بطن و از بطن به و آئوریت اصلی جریان مییابد: یك آئورت به جلو امتداد دارد كه ابتدا به سر و سپس عقب بدن از جمله با خون میرساند و آئورت دیگر به عقب امتداد دارد و تودة امعاء و احشا را مشروب میكند. مویرگ وجود ندارد. از سمت دیگر هموسل، سیاهرگهای اصلی خون را جهت تصفیه به حفره جبه انتقال می دهد . رنگیزه تنفسی هموسیانین نام دارد و خون آبی رنگ است. یك پردة دور قلبی مشتق از سلوم نیز دو قلب یافت میشود.
قیمت فایل فقط 9,100 تومان
برچسب ها : تحقیق بررسی شاخه نرمتنان , پژوهش بررسی شاخه نرمتنان , مقاله بررسی شاخه نرمتنان , دانلود تحقیق بررسی شاخه نرمتنان , بررسی شاخه نرمتنان , شاخه نرمتنان